ΕΛΠ 30, ΚΕΦ. 1, ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΉ ΠΟΙΗΣΗ

Η Επτανησιακή ποίηση του 19ου αιώνα




Η ενετική κυριαρχία εμπόδισε της ανάπτυξη της Οθωμανικής κυριαρχίας στα Ιόνια νησιά και επέτρεψε την πνευματική τους πρόοδο. Οι Επτανήσιοι που προέρχονταν από τις ευκατάστατες τάξεις δημιούργησαν το έργο τους έχοντας επαφές με τη Δυτική Ευρώπη και τα ρεύματα και τις ιδεολογίες που επικρατούσαν. Πέρα από την ποίηση στα Επτάνησα αναπτύχθηκαν και τα άλλα είδη λόγου, όπως το θέατρο, η αυτοβιογραφία, τα απομνημονεύματα και οι κριτικές μελέτες. Με σημείο αναφοράς το Σολωμό διακρίνουμε τέσσερις ομάδες ποιητών: α) οι προσολωμικοί είναι αυτοί που προηγήθηκαν του μεγάλου ποιητή και έγραψαν πολιτικοκοινωνικά (σάτιρες – πατριωτικά τραγούδια) και αρκαδικά ποιήματα (φύση –έρωτας) β) οι σολωμικοί που έζησαν την εποχή του Σολωμού και επηρεάστηκαν από αυτόν γ) οι μετασολωμικοί που επιδόθηκαν περισσότερο σε μεταφράσεις και δ) οι εξωσολωμικοί, όπως ο Κάλβος και ο Βαλαωρίτης που δεν επηρεάστηκαν τόσο από το Ζακυνθινό ποιητή. Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε ακόμη στην ενασχόλησή μας με την Επτανησιακή ποίηση του 19ου αιώνα τους ελάσσονες και τους επιγόνους ποιητές. Η Επτανησιακή ξεχωρίζει από τη σύγχρονή της Αθηναϊκή σχολή ως προς τη γλώσσα περισσότερο και τους στόχους. Τα καλλιτεχνικά ρεύματα που επηρέασαν του επτανήσιους και κατόρθωσαν να τα συνδυάσουν στην ποίησή τους είναι ο νεοκλασικισμός και ο ρομαντισμός. Είναι ακόμη δεμένοι με την ντόπια παράδοση και την κρητική λογοτεχνία. Ο ιδεαλισμός και το κίνημα του Διαφωτισμού επιδρά στη σκέψη τους. Το ενδιαφέρον της σχολής εστιάζεται σε θέματα σχετικά με την πατρίδα, τη θρησκεία και τη γυναίκα.



· Επτανησιακή σχολή: Το σύνολο των αξιόλογων Επτανήσιων λογοτεχνών που έζησαν και δημιούργησαν κατά τον 19ο αιώνα.



· Προσολωμικοί ποιητές: Οι ποιητές που προηγήθηκαν του Σολωμού και έγραψαν πολιτικοκοινωνικά και αρκαδικά ποιήματα



· Σολωμικοί ποιητές: Οι ποιητές που έζησαν την εποχή του Σολωμού και επηρεάστηκαν από αυτόν.



· Μετασολωμικοί ποιητές: Οι ποιητές που έζησαν μετά το Σολωμό και επιδόθηκαν κυρίως σε μεταφράσεις αρχαίων Ελλήνων και συγχρόνων Ευρωπαίων λογοτεχνών.



· Εξωσολωμικοί ποιητές: Οι σύγχρονοι του Σολωμού που δεν επηρεάστηκαν από το μεγάλο ποιητή.



· Νεοκλασικισμός: Πνευματική τάση που εμφανίστηκε στη λογοτεχνία και τις άλλες τέχνες την εποχή της αναγέννησης και του διαφωτισμού με κύρια γνωρίσματα την ισορροπία της σύνθεσης, την αρτιότητα της έκφρασης, τη σαφήνεια, το θαυμασμό της αρχαιότητας και την εκμετάλλευση κλασικών σχημάτων λόγου, όπως η παρομοίωση και η μετωνυμία.



· Ρομαντισμός: Ο ρομαντισμός - που αποτελεί εξέλιξη του προρομαντισμού - εμφανίζεται στην Ευρώπη από τις αρχές του 19ου αιώνα ως αντίδραση στον κλασικισμό, στηρίζεται στη δημιουργική φαντασία, στη μορφική ελευθερία, στο έντονο συναίσθημα που ρέπει στη μελαγχολία και στην τάση για φυγή και στην πεισιθάνατη στάση απέναντι στη ζωή.







1. Ποιες ήταν οι συνέπειες της ενετικής κυριαρχίας;



Καταρχάς, εμποδίστηκε η Οθωμανική κυριαρχία στα νησιά αυτά. Έπειτα, τα νησιά ανέπτυξαν στενές επαφές με τη Δύση και αναπτύχθηκαν οικονομικά.



2. Ποια τα στάδια μετάβασης από την ενετική στην Αγγλική κυριαρχία και τελικά στην ένωση με την Ελλάδα;



Πρώτα, έχουμε την εγκατάσταση των Γάλλων δημοκρατικών το 1797 και την κατάλυση της ενετικής κυριαρχίας. Το 1798 –99 ο συμμαχικός ρωσοτουρκικός στόλος καταλαμβάνει τα νησιά και σχηματίζεται αυτόνομο κράτος με την κυριαρχία των Οθωμανών. Το 1807 προσαρτήθηκαν στη Γαλλική αυτοκρατορία, αλλά από το 1808 έως το 1814 οι Άγγλοι πέτυχαν σταδιακά να καταλάβουν όλα τα νησιά του Ιονίου. Από το 1815 τα Επτάνησα παραχωρήθηκαν στην Αγγλία ως ανεξάρτητο κράτος, το 1864 όμως οι Επτανήσιοι κέρδισαν πραγματικά την ελευθερία τους στην ένωση των Ιονίων νησιών με την Ελλάδα με συνθήκη που υπογράφηκε στο Λονδίνο το 1863.



3. Από ποιες τάξεις προέρχονταν οι Επτανήσιοι ποιητές και ποιες οι πνευματικές επιρροές τους;



Στην πλειοψηφία τους προέρχονταν από τις τάξεις ευγενών και των αστών, γιατί αυτοί είχαν τη δυνατότητα υψηλής μόρφωσης, ενώ μπορούσαν αποκλειστικά να αφοσιωθούν στα γράμματα (η οικονομική τους κατάσταση το επέτρεπε). Ο Διαφωτισμός και η Γαλλική Επανάσταση διαμόρφωσαν σε μεγάλο βαθμό τη σκέψη τους.



4. Ποιες ήταν οι πνευματικές συνθήκες στα Επτάνησα την εποχή της τουρκοκρατίας στον ελληνικό χώρο;



Οι πνευματικές συνθήκες στα Επτάνησα ευνόησαν την πρόοδο των γραμμάτων και του λόγου και είναι οι ακόλουθες:

- Πνευματικές επαφές με τις πόλεις τις Ιταλίας

- Λειτούργησαν ιδιωτικά και δημόσια εκπαιδευτήρια (στόχος της παιδείας η διατήρηση της ιστορικής συνέχειας και της εθνικής ιδέας με την ίδρυση επιπλέον τοπικών φιλολογικών και επιστημονικών εταιρειών - Ακαδημίες- )

- Τροφοδοτήθηκε η επτανησιακή πολιτιστική ζωή απ’ την πλούσια κρητική πνευματική παράδοση (ύστερα από την κατάληψη της Κρήτης το 1669 και την μετακίνηση πολλών Κρητικών στα Επτάνησα).

- Οι απόγονοι μεγάλων οικογενειών (πολλοί απ’ αυτούς λογοτέχνες) σπούδασαν σε ιταλικές πόλεις (18ος και 19ος αιώνας)

- Λειτούργησαν ανώτερες σχολές (κατά την περίοδο της Επτανήσου Πολιτείας )

- Ιδρύθηκε στην Κέρκυρα η Ιόνιος Ακαδημίας που διέδωσε τις ιδέες του Διαφωτισμού και έφερε στη επιφάνεια αρχαίες ελληνικές αξίες.

- Δυτικές και ανατολικές επιρροές αναμείχθηκαν.

- Υιοθετήθηκαν ευρωπαϊκοί θεσμοί και ήθη.

- Διατηρήθηκε η ορθόδοξη πίστη και η εθνική συνείδηση.

- Λειτούργησαν τα πρώτα τυπογραφεία τον 19ο αιώνα

- Κέντρα της πνευματικής και λογοτεχνικής κίνησης ήταν η Κέρκυρα και η Ζάκυνθος.

- Αναζητήθηκε (κατά την περίοδο της Αγγλικής Προστασίας) νέα πολιτιστική ταυτότητα με συνδυασμό δυτικών ιδεών και τοπικής αλλά και ευρύτερης ελληνικής παράδοσης με στόχο την καλλιέργεια μιας νέας ελληνικής λογοτεχνίας



5. Ποια λογοτεχνικά είδη καλλιεργήθηκαν στα Επτάνησα πέρα από την ποίηση;

Καλλιεργήθηκαν επίσης και είδη της πεζογραφίας όπως :



- ιστορικά αφηγήματα

- χρονογραφίες

- αυτοβιογραφία (Ελισάβετ Μουτζά-Μαρτινέγκου)

- απομνημονεύματα

- κριτικά δοκίμια

- φιλολογικές και αισθητικές μελέτες (Διάλογος Δ. Σολωμού, Προλεγόμενα Πολυλά)

- θεατρικό έργο (Ρούσμελης, Γουζέλης, Ζαμπέλιος)

- μεταφράσεις (Πολυλάς)



6. Τι χαρακτηρίζει τους προσολωμικούς ποιητές; Πότε και που έδρασαν;



Κυρίως στη Ζάκυνθο εντοπίζονται τις τελευταίες δεκαετίες του 18ου έως την πρώτη εικοσαετία του 19ου αιώνα. Ξεχωρίζουν ο Στέφανος Ξανθόπουλος, ο Νικόλαος Κουτούζης και ο Αντώνιος Μαρτελάος. Χρησιμοποίησαν μια μικτή δημοτική γλώσσα και έγραψαν ποιήματα α) κοινωνικοπολιτικού περιεχομένου (πατριωτικά τραγούδια, πολεμικά άσματα, κοινωνικές σάτιρες). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ποιήματα που γράφτηκαν με αφορμή την έλευση των Γάλλων δημοκρατικών στα Επτάνησα που απηχούν τις φιλελεύθερες ιδέες του διαφωτισμού. β) αρκαδικά. (Η αρκαδική ποίηση εκφράζει τη νοσταλγία ενός ειδυλλιακού τόπου - της αρχαίας Αρκαδίας, όπου οι άνθρωποι ζουν αμέριμνα αφοσιωμένοι στον έρωτα και το κρασί).



7. Τι γνωρίζετε για τους Σολωμικούς ποιητές;



Σολωμικοί ποιητές ονομάζονται οι Επτανήσιοι ποιητές (συνομήλικοι και νεότεροι του Σολωμού) που επηρεάστηκαν από το μεγάλο ποιητή. Ξεχωρίζουν οι :

- Αντώνιος Μάτεσης : ασχολήθηκε με το κοινωνικό δράμα και με λυρικά και σατυρικά ποιήματα.

- Γεώργιος Τερτσέτης : προσπάθησε για την επικράτηση της δημοτικής γλώσσας στην ελληνική λογοτεχνία. Έγραψε μεγάλα ποιήματα που εμπνέονταν από την επανάσταση και την ελληνική αρχαιότητα. Επηρεάζεται από την τεχνική και τη γλώσσα του δημοτικού τραγουδιού.

- Ιούλιος Τυπάλδος : λυρικός και μυστικοπαθής που ακολουθεί πιστά το σολωμικό πρότυπο στα μικρής έκτασης ποιήματά του, ενώ μεταφράζει τα 12 πρώτα άσματα της Ελευθερωμένης Ιερουσαλήμ του Torquato Tasso. Η τεχνική και η γλώσσα του δημοτικού τραγουδιού ασκεί σημαντική επιρροή στο έργο του.

- Γεράσιμος Μαρκοράς : γνωστός για το επικολυρικό του ποίημα ¨Ο όρκος¨

- Ιάκωβος Πολυλάς : έγραψε λίγα ποιήματα και πεζά αλλά έγραψε αξιόλογες μεταφράσεις των ομηρικών επών, ενώ ήταν κι ο πρώτος εκδότης των σολωμικών έργων.





8. Με τι ασχολήθηκαν περισσότερο οι μετασολωμικοί ποιητές και ποιοι είναι;



Επηρεασμένοι από τις κριτικές απόψεις του Πολυλά συνεχίζουν το μεταφραστικό του σχέδιο αποδίδοντας στην ελληνική γλώσσα ποιητικά κείμενα της αρχαίας ελληνικής και της σύγχρονης ευρωπαϊκής λογοτεχνίας έχοντας σα στόχο να εμπλουτίσουν την ελληνική λογοτεχνία. Κέντρο είναι η Κέρκυρα και κυριότεροι εκπρόσωποι είναι ο Χρυσομάλλης, ο Καλοσγούρος και ο Κογεβίνας.





9. Ποιοι είναι οι εξωσολωμικοί ποιητές και τι τους χαρακτηρίζει;



Είναι ο Κάλβος, ο Βαλαωρίτης και ο Λασκαράτος.

Ο Κάλβος είναι ο «διαμεσολαβητής» ανάμεσα στην Επτανησιακή και την Αθηναϊκή λογοτεχνία, είναι μια ιδιαίτερη ποιητική μορφή αντλεί τα θέματά του απ’ την ιστορική παράδοση της Επτανήσου και από τα γεγονότα του Αγώνα, η γλώσσα του είναι ιδιότυπη (ένα κράμα δημοτικής και λόγιων εκφράσεων), η ποίησή του έχει αρκετά λυρικές εικόνες.

Η ποίησή του Βαλαωρίτη δέχθηκε τις επιρροές του Γαλλικού ρομαντισμού. Μέσα από τα ποιήματά του - τα περισσότερα έχουν σχέση με τον αγώνα -ήθελε να τονώσει το πατριωτικό αίσθημα και την εθνική αυτογνωσία των Ελλήνων.

Ο Λασκαράτος καταγράφει και σατιρίζει χωρίς φόβο τα ήθη και τις προλήψεις της εποχής του μέσα από ποιήματα, αφηγήματα και δοκίμια.









10. Ποιοι είναι οι ελάσσονες ποιητές και ποιοι οι επίγονοι;



Ελάσσονες ποιητές είναι ο Πετριτσόπουλος, ο Μελισσηνός, ο Πανάς.

Επίγονοι (έτσι χαρακτηρίζονται αυτοί που δέχτηκαν τις επιρροές του εξωεπτανησιακού περιβάλλοντος) είναι ο Μαβίλης, ο Σπαταλάς και ο Σιγούρος.



11. Ποιες είναι οι βασικές διαφορές της Επτανησιακής και της Πρώτης Αθηναϊκής Σχολής;



Πέρα από σημαντικές τεχνοτροπικές διαφορές οι Επτανήσιοι χρησιμοποιούν τη δημοτική γλώσσα (ενσωματώνοντας συχνά στοιχεία του τοπικού ιδιώματος) , ενώ οι εκπρόσωποι της Αθηναϊκής Σχολής γράφουν στην καθαρεύουσα. Ταυτόχρονα ο ρομαντισμός της Αθηναϊκής σχολής τάχθηκε στην υπηρεσία του νέου κράτους, για να συμβάλλει στην επικράτηση της εθνικής ιδεολογίας, ενώ ο επτανησιακός ρομαντισμός δεν είχε τέτοιες δεσμεύσεις.



12. Ποιες επιδράσεις δέχθηκε η επτανησιακή σχολή;



Επηρεάστηκε ιδιαίτερα από:

- τον νεοκλασικισμό (ειδικά τον ιταλικό του 17ου –18ου αιώνα)

- τον ρομαντισμό

- τη γερμανική λογοτεχνία

- την αγγλική λογοτεχνία

- αρχαία ελληνική και λατινική λογοτεχνία

- ντόπια λογοτεχνική παράδοση

- η κρητική λογοτεχνία της εποχής της αναγέννησης (Ερωτόκριτος, Ερωφίλη κ.α.)

- το δημοτικό τραγούδι

- την ποίηση του Βηλαρά και του Χριστόπουλου (περισσότερο ως προς τη χρήση της δημοτικής γλώσσας)



13. Με ποιον τρόπο η επτανησιακή ποίηση καταφέρνει να συνδυάσει τα δυο αντιτιθέμενα αισθητικά ρεύματα της εποχής, τον νεοκλασικισμό και τον ρομαντισμό;



Οι επτανήσιοι ποιητές επηρεάστηκαν ιδιαίτερα απ’ τον ιταλικό νεοκλασικισμό των τελευταίων δεκαετιών του 18ου αιώνα, που απέκλινε από το αμιγές κλασικιστικό ιδεώδες του 17ου αιώνα και διαπλέχθηκε με τον προρομαντισμό. Γι’ αυτό και οι επτανήσιοι υιοθετούν σταθερούς κλασικούς κανόνες, όπως η αρμονία και η ισορροπία, όμως αποδέχονται και στοιχεία του ρομαντικού πνεύματος, όπως το έντονο συναίσθημα, η πρωτοτυπία και η απελευθερωμένη φαντασία.



14. Ποια καλλιτεχνικά ρεύματα επιδρούν στην επτανησιακή ποίηση;



Ο νεοκλασικισμός (ειδικότερα ο ιταλικός των τελών του 18ου αιώνα) και ο ρομαντισμός (κυρίως ο γερμανικός, λιγότερο ο ιταλικός)



15. Ποια ιδεολογικά και φιλοσοφικά ρεύματα επηρέασαν την επτανησιακή ποίηση;



Ιδεολογικά κυρίως επηρέασαν το κίνημα του Διαφωτισμού και του φιλελευθερισμού, ενώ φιλοσοφικά ο ιδεαλισμός, όπως αυτός εκφράστηκε περισσότερο από τον Hegel.



16. Ποια είναι τα γνωρίσματα του επτανησιακού ρομαντισμού που τον συνδέουν με τον ευρωπαϊκό ρομαντισμό και τον διαφοροποιούν σε ένα βαθμό από τον αθηναϊκό;



Ο Βελουδής ξεχωρίζει τα εξής:

- τον άκρατο ιδεαλισμό και την εξιδανίκευση της τέχνης

- το σχηματισμό σχολών ή λογοτεχνικών ομάδων

- τη μελέτη και αξιοποίηση της λαϊκής παράδοσης

- τη χρήση της δημοτικής γλώσσας

- τη σύζευξη της ποίησης με τη φιλοσοφία και τη μουσική

- τον κυριαρχικό ρόλο της φύσης για την έκφραση αισθημάτων και ψυχικών καταστάσεων

- την αποσπασματικότητα

- την καλλιέργεια της λογοτεχνικής κριτικής και του δοκιμίου



17. Ποιοι είναι οι κύριοι θεματικοί κύκλοι της ποίησης της Επτανησιακής σχολής και ποια είναι τα χαρακτηριστικά τους;



- Η αγάπη για την πατρίδα

- Η αγάπη για τη χριστιανική θρησκεία

- Η αγάπη για τη γυναίκα

Στα θέματα για τη πατρίδα πρωταγωνιστικό ρόλο έχουν πρόσωπα και

γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης. Σπανιότερα τον πρώτο ρόλο παίρνει η

αρχαιότητα (π.χ. Γ. Τερτσέτης, Οι γάμοι του Μ. Αλεξάνδρου).

Η αγάπη για τη χριστιανική θρησκεία συνδυάζεται με την φιλοπατρία και την

εκδήλωση ενός γνήσιου ελληνικού φρονήματος. Είναι αποτέλεσμα βέβαια και

των επιρροών της ιταλικής ποίησης που είχε την τάση να θεματοποιεί

θρησκευτικά στοιχεία.

Η γυναικεία μορφή εξιδανικεύεται, είναι ένα αγγελικό πλάσμα, χάνει την υλική της υπόσταση και συμβολίζει τον έρωτα που λυτρώνει από τη γήινη πραγματικότητα.

Επίσης, οι Επτανήσιοι ποιητές αναπτύσσουν θέματα σχετικά με τη χαρά της ζωής, το φόβο του θανάτου, την λατρεία της φύσης και την αθώα ή επιθετική σάτιρα ανθρώπινων τύπων και πολιτικών καταστάσεων ή προσώπων.















18. Τι γνωρίζετε για τη γλώσσα των επτανησίων ποιητών;



Η γλώσσα που χρησιμοποιούσαν ήταν η δημοτική ελληνική, η γλώσσα του λαού (σπανιότερα οι επτανήσιοι έγραφαν και ποιήματα – σατιρικά κυρίως – με μικτή ελληνική και ιταλική διάλεκτο).



19. Με ποιο κείμενο θεωρητικοποιήθηκε η χρήση της δημοτικής στην επτανησιακή λογοτεχνία;



Με τον Διάλογο του Σολωμού, δοκίμιο γραμμένο σε διαλογική μορφή, όπου υποστηρίζεται η λαϊκή γλώσσα και απορρίπτονται οι θέσεις του Κοραή και των Φαναριωτών αρχαϊστών.



20. Ποιες είναι οι στιχουργικές επιλογές των Επτανήσιων ποιητών;



Οι ποιητές των Επτανήσων ενσωμάτωσαν στην ελληνική ποίηση ιταλικά μετρικά σχήματα και συνδύασαν ιταλικά μέτρα με τον ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο. Ειδικότερα για τους προσολωμικούς και το Σολωμό στα ποιήματα της νεανικής περιόδου ήταν αγαπητοί οι ολιγοσύλλαβοι στίχοι ιταλικής προέλευσης. Στην ώριμη φάση του Σολωμού παρακολουθούμε την (πετυχημένη) προσπάθειά του να συνδυάσει ιταλικά μετρικά σχήματα με τον δεκαπεντασύλλαβο. Ένα παράδειγμα προσαρμογής ιταλικού μέτρου βρίσκουμε στον Λάμπρο (μέτρο εντεκασύλλαβο ιταλογενές).

Η Επτανησιακή ποίηση έδειξε την προτίμηση της στον δεκαπεντασύλλαβο με ομοιοκαταληξία (π.χ. Κρητικός Σολωμού και Όρκος Μαρκορά) και ο «ώριμος Σολωμός» στον ανομοιοκατάληκτο δεκαπεντασύλλαβο στο τρίτο σχεδίασμα των Ελεύθερων Πολιορκημένων. Χαρακτηριστική είναι για το Σολωμό είναι η μεγάλη επεξεργασία του στίχου και ο περιορισμός των συνιζήσεων. Τέλος, ξεχωρίζει η ιδιότυπη μετρική του Κάλβου. Η καλβική στροφή, βασισμένη κι αυτή σε ιταλικά μέτρα , αποτελείται από πέντε ανομοιοκατάληκτους στίχους τεσσάρων επτασύλλαβων και ενός πεντασύλλαβου.





ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ



Αφού διαβάσετε από το ανθολόγιο τα ποιήματα Γραφή αποκριτική του Λασκαράτου και Το πλάσμα της φαντασίας , του Τυπάλδου, να αναλύσετε τις ομοιότητες και τις διαφορές των δυο ποιητών.



ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ



Ενώ τα δυο ποιητικά κείμενα ανήκουν στην ίδια εποχή, είναι ολότελα διαφορετικά. Ο Τυπάλδος, ποιητής του περιβάλλοντος του Σολωμού, διέπεται από το λυρισμό – ίσως ο λυρικότερος - που χαρακτηρίζει και τους περισσότερους σολωμικούς ποιητές. Αντίθετα ο Λασκαράτος, που είναι ένας εξωσολωμικός ποιητής, στο στιχούργημά του, Γραφή αποκριτική, δε δείχνει κανένα λυρισμό, μα δείχνει χαρακτηριστικά της πεζολογικότητας που τον χαρακτηρίζει .

Βασικός άξονας και των δύο ποιημάτων είναι η παρουσία της γυναίκας. Και στις δύο περιπτώσεις αναφέρεται η γυναίκα ως φανταστικό πρόσωπο. Και οι δύο δεν την έχουν δει. Είναι στη σφαίρα της φαντασίας τους. Όμως αντιμετωπίζεται εντελώς διαφορετικά στο ποίημα του Τυπάλδου και διαφορετικά στον Λασκαράτο. Ο πρώτος, ποιητής του περιβάλλοντος του Σολωμού, εξιδανικεύει τη γυναικεία μορφή , που χάνει την υλική της υπόσταση και συμβολίζει τον αγνό έρωτα.

Αντίθετα, ο Λασκαράτος γράφει σε σατιρικό και ειρωνικό ύφος. Δεν υμνεί τη γυναίκα, ως μούσα και ως πηγή έμπνευσης για να γράψει ποιήματα αλλά αρνείται όλα τα χαρίσματα που της αποδίδουν.

Ο Τυπάλδος, κινείται στη σφαίρα του ιδανισμού. Ο Παλαμάς τον ονόμασε «ποιητή του φεγγαρόφωτου» . Αντίθετα ο Λασκαράτος: δεν είναι φύση ποιητική, είναι ένας κριτικός νους που ενοχλείται από τις συμβάσεις της ζωής και θέλει να γίνει κοινωνικός αναμορφωτής. Ενδιαφέροντα σημεία αντιπαράθεσης των δυο ποιητών είναι και τα παρακάτω.

- μετρικές επιλογές: μοιάζουν, μόνο που ο Λασκαράτος χρησιμοποιεί σταθερότερα την ομοιοκαταληξία (με σκωπτικό ίσως σκοπό)

- Η μουσικότητα του στίχου είναι ιδιαίτερη στον Τυπάλδο, ενώ είναι ανύπαρκτη στον Λασκαράτο.

- Τεχνοτροπία του νεοκλασικισμού: έντονη η παρουσία του νεοκλασικισμού στον Τυπάλδο (αρμονία στίχου, προσεκτική επιλογή λέξεων) ανύπαρκτη στον Λασκαράτο





Ερωτήσεις αξιολόγησης





1. Να συμπληρώσετε το παρακάτω κείμενο που δίνει πληροφορίες για τους προσολωμικούς ποιητές



Κυρίως στη Ζάκυνθο εντοπίζονται τις τελευταίες δεκαετίες του 18ου έως την πρώτη εικοσαετία του 19ου αιώνα οι προσολωμικοί ποιητές. Ξεχωρίζουν ο Στέφανος Ξανθόπουλος, ο Νικόλαος Κουτούζης και ο _______ _________. Χρησιμοποίησαν μια μικτή δημοτική γλώσσα και έγραψαν ποιήματα α) _________ περιεχομένου (πατριωτικά τραγούδια, πολεμικά άσματα, κοινωνικές ________ ). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ποιήματα που γράφτηκαν με αφορμή την έλευση των Γάλλων δημοκρατικών ______ ________ που απηχούν τις φιλελεύθερες ιδέες του διαφωτισμού. β) αρκαδικά. (Η αρκαδική ποίηση εκφράζει τη νοσταλγία ενός ειδυλλιακού τόπου - της αρχαίας Αρκαδίας, όπου οι άνθρωποι ζουν αμέριμνα αφοσιωμένοι στον ______ και το ______ ).



2. Πως κατόρθωσε η Επτανησιακή σχολή να συνδυάσει τον νεοκλασικισμό με τον ρομαντισμό;



3. Ποια ιδεολογικά ρεύματα επηρέασαν την Επτανησιακή ποίηση;



4. Τι γνωρίζετε για τον Γ. Τερτσέτη;



5. Ποιος ήταν ο πρώτος εκδότης των έργων του Σολωμού;



6. Καλλιεργήθηκε το θέατρο από την Επτανησιακή σχολή;



7. Η δημοτική ήταν η μόνη γλώσσα στην οποία έγραφαν οι Επτανήσιοι;



8. Η σύζευξη της ποίησης με τη φιλοσοφία και τη μουσική είναι κοινά στοιχεία του ευρωπαϊκού και του επτανησιακού ρομαντισμού;



9. Ποιο μέτρο δούλεψε περισσότερο ο Σολωμός στην ώριμη περίοδο της ποίησής του;

ΕΛΠ 40 Οι απόψεις του Πλάτωνα για τη μουσική και τον παιδαγωγικό της χαρακτήρα

ΕΛΠ 40

Οι απόψεις του Πλάτωνα για τη μουσική και τον παιδαγωγικό της χαρακτήρα

Για την ανάπτυξη του θέματος στηριχθήκαμε σε βασικά σημεία του παρακάτω βιβλίου

Η μουσική στην Αρχαία Ελλάδα,Neubecker A.-J.,  μτφρ. Μ. Σιμωτά Φιδετζή, εκδ. Οδυσσέας, Αθήνα 1986

Οι απόψεις του Πλάτωνα για τη μουσική και τον παιδαγωγικό της χαρακτήρα

Ιδιαίτερη σημασία στην μουσική έδινε ο Πλάτων, που πίστευε στην ισχυρή επίδραση της μουσικής στην ψυχή και μαζί με τη γυμναστική τη θεωρούσε βασικότατο συντελεστή στην καλλιέργεια των νέων. Ωραίο στη μουσική θεωρούσε το απλό και το καθαρό, αποστρεφόταν τις καινοτομίες και αγαπούσε το παραδοσιακό. Αναγνώριζε την ηθική δύναμη και τον παιδαγωγικό ρόλο της μουσικής, γι’ αυτό από τις αρμονίες της εποχής ξεχώρισε μόνο τη δώρια, που ωθούσε στη γενναιότητα, και τη φρύγια, που εξέφραζε την ειρηνική ζωή. Στην Πολιτεία και στους Νόμους περιγράφει τη λειτουργία της μουσικής και υποδεικνύει τη σωστή χρήση και διδασκαλία της. Έτσι, στους Νόμους αναλύει πως στο μάθημα της μουσικής των αγοριών το τραγούδι και η συνοδεία πρέπει να ακούγονται ομοφωνικά και πρέπει να αποφεύγονται τα μελωδικά παραγεμίσματα από τα μουσικά όργανα. Αποκλείει, επίσης, από την Πολιτεία του τη χρήση της γυμνής μουσικής, της μουσικής χωρίς λόγια. Θεωρεί αδιανόητη και βλαβερή την αυτόνομη παρουσία της μουσικής, καταργώντας την απολυτότητα της μουσικής, όπως την είχαν αντιμετωπίσει οι Πυθαγόρειοι, και την συνδέει απαραίτητα με το λόγο. Όσο για την κίνηση, το τρίτο μέρος του τριφυούς δρώμενου, δεν κάνει ξεκάθαρη αναφορά. Ίσως, όμως, η αποδοχή από το χώρο της ποίησης των ύμνων μόνο και των εγκωμίων και η απαγόρευση των άλλων ειδών, που συνδύαζαν περισσότερη κίνηση, δείχνει την απαξίωσή του για τον χορό.

Ο Αναξίμανδρος πρόδρομος του Δαρβίνου; ΕΛΠ 22 δραστηριότητα α΄ κεφ.

Συγκρίνετε τις απόψεις του Αναξίμανδρου για τη δημιουργία και την εξέλιξη της ζωής με την εξελικτική θεωρία του Δαρβίνου. Μπορεί, κατά τη γνώμη σας, ο Αναξίμανδρος να θεωρηθεί πρόδρομος του Δαρβίνου;



Ο Αναξίμανδρος κατά κάποιο τρόπο μπορεί να θεωρηθεί πως είναι ο εισηγητής μιας πρώιμης εξελικτικής θεωρίας . Πιο συγκεκριμένα υποστήριξε ότι οι πρώτες μορφές ζωής γεννήθηκαν σε περιβάλλον υγρό, μέσα στην υγρή λάσπη κάτω από την επίδραση του ήλιου. Ο άνθρωπος είναι αποτέλεσμα της εξέλιξης υδρόβιων όντων που προσαρμόστηκαν στη ξηρά.

Ο Αναξίμανδρος είναι ο πρώτος στοχαστής που έκανε λόγο για την εξελικτική πορεία του κόσμου, περιγράφοντας ουσιαστικά τη προοδευτική μετάβαση των οργανισμών σε ανώτερες και τελειότερες μορφές ζωής. Κατά παρόμοιο τρόπο ο Δαρβίνος ασχολήθηκε με τη βιολογική εξέλιξη, η οποία σύμφωνα με αυτόν συντελείται με τον αγώνα για επιβίωση με τον νόμο της φυσικής επιλογής (επιβίωση του ισχυρότερου οργανισμού).Υποστήριζε ότι η φύση δημιουργεί περισσότερα ζώα και φυτά απ’ όσα μπορεί να συντηρήσει, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα πρόβλημα υπερπληθυσμού, που ακολουθείται από έναν αγώνα επιβίωσης. Αυτόν τον αγώνα ο Δαρβίνος τον ονόμασε φυσική επιλογή κατά την οποία διατηρούνται στη ζωή τα ικανότερα άτομα, οπότε και παρατηρείται μια συνεχής βελτίωση των διάφορων ειδών. Όπως ο Αναξίμανδρος θεώρησε ότι ο άνθρωπος προήλθε από ένα είδος ψαριού, έτσι και ο Δαρβίνος υποστήριξε ότι ο άνθρωπος αποτέλεσε εξελιγμένη μορφή πιθήκου. Οπωσδήποτε, Αναξίμανδρος και Δαρβίνος στηρίχθηκαν σε διαφορετικά δεδομένα, διαφορετικό τρόπο έρευνας και ανάπτυξης των θέσεων, ωστόσο η λογική παραμένει η ίδια, είναι η λογική της εξέλιξης. Έτσι, ο Αναξίμανδρος μπορεί να θεωρηθεί πρόδρομος του Δαρβίνου.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Α΄ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟ Ε.Π.Ο. 10 - ΤΟΜΟΣ Α΄

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Α΄ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟ Ε.Π.Ο. 10 - ΤΟΜΟΣ Α΄


1.1 Από τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία στην Ευρώπη των φυλών, μεταναστεύσεις και «βαρβαρικά» βασίλεια στη Δύση
Bασικό στοιχείο αυτής της περιόδου φυσικά είναι η διαίρεση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας σε ανατολικό και δυτικό τμήμα. Το μεν ανατολικό επρόκειτο να επιβιώσει για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, αποτελώντας μια σημαίνουσα πολιτική δύναμη και συνιστώσα του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι για σχεδόν μια χιλιετία. Η νέα πρωτεύουσα του ανατολικού τμήματος, η Κωνσταντινούπολη, ήταν μια πολιτεία χτισμένη στο σταυροδρόμι δύο ηπείρων (Ευρώπης-Ασίας) και φυσικά από την αρχή ο ρόλος της σε γεωστρατηγικό, πολιτικό και οικονομικό επίπεδο ήταν σπουδαιότατος.




Το δυτικό κομμάτι της αυτοκρατορίας από την άλλη μεριά, γρήγορα περιέπεσε σε παρακμή. Σε αυτό το θέμα, σημαντικός ήταν ο παράγοντας των βαρβαρικών επιδρομών-κυρίως εκ μέρους των διαφόρων γερμανικών λαών- επιδρομών που εντάσσονται στο ευρύτερο πλαίσιο των μεγάλων μεταναστεύσεων των λαών από τον 4ο αιώνα και μετά (μέχρι και τον 7ο αιώνα).


Σε αυτές τις μετακινήσεις οι Ούννοι και γενικά οι διάφορες τουρκομογγολικές φυλές της ευρασιατικής στέπας, άσκησαν πίεση στους γερμανικούς λαούς της Ανατολικής Ευρώπης καταρχήν, αναγκάζοντας τους στο να στραφούν προς τα σύνορα μιας ήδη προβληματικής και παρακμασμένης ρωμαϊκής αυτοκρατορίας από τον 4ο αιώνα. Έτσι, οι εισβολές των Γερμανών από την αρχή είχαν δύο κύριους άξονες: τη γραμμή του Ρήνου και την αντίστοιχη του Δούναβη.


Και πάλι όμως, μέσα στο πλαίσιο αυτών των εισβολών η επιρροή του ελληνορωμαϊκού κόσμου πάνω στους νέους εισβολείς, σε επίπεδο γλώσσας, πολιτισμού, ηθών, εθίμων, κοινωνικής και διοικητικής συγκρότησης, οικονομικών σχέσεων υπήρξε αισθητή (σε κάποιες περιπτώσεις περισσότερο, σε άλλες λιγότερο). Αυτός ο εκλατινισμός του γερμανικού, «βαρβαρικού» κόσμου στη δύση, συνοδεύτηκε από έναν αντίστοιχο, σταδιακό εξελληνισμό στην Ανατολή.


Οι Γερμανοί αποτελούν στην ουσία μια οικογένεια πολλών εθνών των οποίων αρχική κοιτίδα ήταν η νότια Σκανδιναβία. Κατά τη 2η χιλιετία π.Χ., τα Πρωτογερμανικά φύλα άρχισαν να εγκαταλείπουν αυτήν την αρχική κοιτίδα, μεταναστεύοντας προς διάφορα σημεία, κατά βάση της Βόρειας, Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Οι αρχαίοι γερμανικοί λαοί διακρίνονται σε τρεις κλάδους: α) τον Σκανδιναβικό που περιελάμβανε τους Νορβηγούς, τους Σουηδούς, τους Δανούς και τους Ισλανδούς, β) τον Δυτικογερμανικό που περιελάμβανε τους Φρίσιους, τους Φράγκους, τους Αλαμανούς, τους Γιούτες, τους Άγγλους και τους Σάξονες, γ) τον Ανατολικογερμανικό που περιελάμβανε τους Σουηβούς, τους Λομβαρδούς, τους Γότθους, τους Θουρίγγιους, τους Βουργουνδούς, τους Βαυαρούς και τους Βανδάλους.



Στις περιοχές του ευρασιατικού χώρου, όπου εντοπίζονται από την αρχαιότητα τα διάφορα γερμανικά φύλα, υπήρχαν και διάφοροι άλλοι λαοί και έθνη μη ινδοευρωπαϊκής προέλευσης, όπως οι Ούννοι, οι Φιλανδοί, οι Εσθονοί, οι Λάπωνες, οι Μογγόλοι, οι Τούρκοι, οι Τάταροι, οι Τσετσένοι, οι Αμπχάζιοι, οι Αβάροι, οι Γεωργιανοί, οι Χαζάροι, οι Πετσενέγκοι, οι Βούλγαροι, φυσικά οι Εβραίοι, διάφορα προλατινικά φύλα της Ιταλίας, οι Ίβηρες και οι Βάσκοι στην Ιβηρική Χερσόνησο, κάποια τμήματα μεταξύ των Ιλλυριών, των Θρακών και των Δακών (σημερινή Ρουμανία), που δεν είχαν αφομοιωθεί απόλυτα από τους τρεις παραπάνω που ήταν ινδοευρωπαίκής προέλευσης κ.λ.π.


Οι Ούννοι (λαός τουρκομογγολικής προέλευσης) διαχωρίζονταν σε δύο μεγάλες κύριες ομάδες, τους Λευκούς και Μαύρους Ούννους και αφότου εγκατέλειψαν την κοιτίδα τους στην Κεντρική Ασία, βρήκαν στο δρόμο τους διάφορους γερμανικούς λαούς, τους απώθησαν και τελικά εγκαταστάθηκαν στην ουγγρική πεδιάδα, που αποτέλεσε το κέντρο μιας βραχύβιας αυτοκρατορίας τον 5ο αιώνα. Τότε είχαν αρχηγό, τον περίφημο Αττίλα (434-453) και έκαναν καταστροφικές επιδρομές και στο δυτικό αλλά και στο ανατολικό τμήμα του Ρωμαϊκού Κράτους. Τελικά, ο Αττίλας νικήθηκε στα Καταλαυνικά πεδία από το Ρωμαίο στρατηγό Αέτιο το 451 και έκτοτε οι Ούννοι σημείωσαν κάμψη από πολιτικής και στρατιωτικής άποψης. Μετά το θάνατο του Αττίλα, το κράτος τους γρήγορα διαλύθηκε.



Κατά την ίδια εποχή οι Ρωμαίοι έκαναν συμμαχίες με αρκετές Γερμανικές φυλές. Οι Γερμανοί σύμμαχοι των Ρωμαίων λέγονταν Φοιδεράτοι δηλαδή «Ομόσπονδοι» και ουσιαστικά κατά την περίοδο που εξετάζουμε οι διάφορες μάχες μεταξύ της Ρώμης και των εχθρικών γερμανικών φυλών ήταν πόλεμοι μεταξύ Γερμανών, αφού τα στρατεύματα των Ρωμαίων αποτελούνταν στο μεγαλύτερο ποσοστό τους από γερμανικά μισθοφορικά στρατεύματα.


Κάτι τέτοιο καταδεικνύει ότι η επιρροή των γερμανικών φυλών ήταν εντονότατη στον τομέα της στρατιωτικής οργάνωσης και αυτό επρόκειτο να ισχύσει για κάμποσο καιρό και στην ανατολική ρωμαϊκή αυτοκρατορία.


Παράλληλα, αυτήν την εποχή κάνουν δυναμική εμφάνιση στο προσκήνιο οι Γότθοι που ήταν χωρισμένοι σε δύο κλάδους: τον ανατολικό κλάδο ή Οστρογότθους και τον δυτικό ή Βησιγότθους. Οι τελευταίοι το 410 λεηλάτησαν τη Ρώμη, ενώ οι Οστρογότθοι ίδρυσαν ισχυρό βασίλειο στην Ιταλία με ηγέτη τους τον Θεοδώριχο Α΄ που διαδέχτηκε τον τελευταίο αυτοκράτορα του δυτικού ρωμαϊκού κράτους, τον Ρωμύλο Αυγουστύλο. Ο Θεοδώριχος, που έχαιρε της εμπιστοσύνης και έγκρισης των Βυζαντινών, εισήγαγε στην αυλή του τα ρωμαϊκά ήθη και έθιμα ως προς τους τομείς της διοίκησης και οργάνωσης της αυλής του και της κρατικής μηχανής εν γένει.


Οι Φράγκοι, επίσης, ήταν ένας άλλος σημαντικός γερμανικός λαός της εποχής (προέρχονταν από μια συνομοσπονδία αρχαίων γερμανικών φυλών) και δημιούργησαν βασίλειο στη Γαλατία υπό τον βασιλιά τους Κλόβη ή αλλιώς Χλωδοβίκο που ήταν ο ιδρυτής της δυναστείας των Μεροβιγγείων που επρόκειτο να ηγεμονεύσουν στη σημερινή Γαλλία έως τον 8ο αιώνα.




Τέλος, οι Λομβαρδοί ή Λογγοβάρδοι ήταν ένα άλλο σημαντικότατο γερμανικό έθνος της εποχής. Η κοιτίδα τους ήταν στην περιοχή του Κάτω Έλβα. Τον 6ο αιώνα εγκαταστάθηκαν στην Παννονία και το 568 εισέβαλλαν στην Ιταλία. Αργότερα έκαναν πρωτεύουσα τους την Παβία και υιοθέτησαν και αυτοί τις διάφορες ρωμαϊκές παραδόσεις στον τομέα της διοικητικής και κρατικής οργάνωσης.






1.2 Κοινωνία, Εκκλησία και Πολιτισμός


Κατά την περίοδο των Μεταναστεύσεων των Λαών, στην μεν Βρετανία οι πόλεις υπό την πίεση των εισβολέων Αγγλοσαξόνων εξαφανίστηκαν, στη Γαλατία συρρικνώθηκαν, ενώ στην Ιταλία και την Ισπανία διατήρησαν τη σημασία τους ως πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά κέντρα αλλά όχι όπως στο παρελθόν.


Οι Γερμανοί που ήταν έθνη και κοινωνίες που ζούσαν πιο πολύ στην ύπαιθρο και τα δάση, γρήγορα υιοθέτησαν το ρωμαϊκό σύστημα των «villa» δηλαδή της τοπικής, αγροτικής μικροκοινωνίας, της οποίας επίκεντρο ήταν η έπαυλη του επαρχιώτη αριστοκράτη. Αυτοί στην πορεία αποτέλεσαν το στήριγμα των κατά τόπους Γερμανών βασιλέων.
Γενικότερα, όσοι επέζησαν από την παλιά ρωμαϊκή αριστοκρατία μετά τις γερμανικές εισβολές, προσέφεραν τις υπηρεσίες τους στους νέους ηγεμόνες, οι οποίοι σύντομα συνειδητοποίησαν ότι η επιβίωση των κρατών τους απαιτούσε μια οργάνωση που θα στηριζόταν σε πρότυπα και πρακτικές του παλαιού ρωμαϊκού συστήματος. Οι παλαιοί αριστοκράτες έτσι είχαν τη δυνατότητα να προσφέρουν τις γνώσεις και την εμπειρία τους σε αυτό το θέμα και κατέστησαν απαραίτητοι και χρήσιμοι στους Γερμανούς ηγέτες.






















Βασικοί τίτλοι αυτής της περιόδου στα νέα γερμανικά βασίλεια ήταν αυτός του Κόμη που ήταν διοικητής πόλης και αυτός του Επισκόπου. Επίσης σημαντικός ήταν και ο ρόλος του Μαγιορδόμου, δηλαδή αυτού που ήταν επικεφαλής της συνοδείας του βασιλιά (οι Γερμανοί βασιλείς συνήθως δεν έμεναν σταθερά για πολύ καιρό σε ένα μέρος και έκαναν συχνές περιοδείες στα βασίλειά τους). Οι Μαγιορδόμοι κατά τον 7ο αιώνα είχαν αποκτήσει σημαντική δύναμη και έφτασαν εν μέρει να υποσκελίσουν τη δύναμη κάποιων ηγεμόνων.











Γενικά πάντως, η γερμανική μοναρχία σε σύγκριση με το ρωμαϊκό σύστημα ήταν κληρονομική, απόλυτη και πατρογονική απορρίπτοντας το ρωμαϊκό res publica. Οι ίδιοι οι γερμανικοί λαοί ανέκαθεν ευνοούσαν τη βία και τον πόλεμο. Ήταν λαοί που δεν είχαν γραπτό δίκαιο, όπως οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι, αλλά προφορικές παραδόσεις που μεταβιβάζονταν από γενιά σε γενιά και όπου στηρίζονταν τα ήθη και έθιμά τους. Είχαν έντονο το στοιχείο της οικογενειακής αλληλεγγύης εντός της φατρίας και βάσει αυτού του στοιχείου επιβαλλόταν πολλές φορές η εκδίκηση και η βεντέτα σε περίπτωση που ένα μέλος της οικογένειας δολοφονούνταν από άλλους. Κάθε άτομο μέσα στην κοινωνία είχε κάτι σαν προσωπική αξία που ονομαζόταν «τιμή αίματος» (βέργκελτ στα γερμανικά) και που καλούνταν φυσικά να την υπερασπίσει, όποτε χρειαζόταν. Επίσης, ακόμα και μετά την επαφή με το ρωμαϊκό κόσμο, οι Γερμανοί για αιώνες υπήρξαν παγανιστές σε ένα μεγάλο τους ποσοστό. Η θρησκεία τους έδινε σημασία στην λατρεία της φύσης και των διαφόρων φυσικών στοιχείων που θεοποιούσαν.


Κατά τον 6ο με 8ο αιώνα ο ρόλος της Εκκλησίας, η οποία ήδη είχε αρχίσει να έχει τους πρώτους της πιστούς και εντός των γερμανικών φυλών, υποβαθμίστηκε. Αυτό οφειλόταν στο ότι οι Γερμανοί ηγεμόνες είχαν επιχειρήσει ευθύς εξαρχής να έχουν υπό τον έλεγχό τους, τους Επισκόπους. Την ίδια περίοδο έπεσε δραματικά το μορφωτικό επίπεδο του κλήρου (η πνευματική ανάταση θα ξεκινούσε πάλι επί Καρλομάγνου) και επικράτησε η δεισιδαιμονία, ενώ ακόμα ένα μεγάλο κομμάτι των γερμανικών πληθυσμών ήταν παγανιστές.


Μοναδική όαση μόρφωσης και καλλιέργειας των γραμμάτων και μάλιστα μελέτης των αρχαίων και κλασσικών συγγραφέων ήταν τα μοναστήρια που άρχισαν να ιδρύονται και στη δυτική Ευρώπη, κατά το πρότυπο των μονών της Αιγύπτου και της Μέσης Ανατολής. Η Ιρλανδία υπήρξε κατά το διάστημα αυτό το μοναστικό κέντρο του δυτικού κόσμου και άτομα όπως ο άγιος Κολουμβάνος, ίδρυσαν μονές όχι μόνο στην Ιρλανδία αλλά και στη Βρετανία, την Γαλατία κ.λ.π. στο συγκεκριμένο τομέα σημαντική ήταν η συμβολή του Βενέδικτου (480-547) που δημιούργησε τον ομώνυμο μοναχικό κανόνα και το τάγμα. Ο κανόνας αυτός που από τον 9ο αιώνα και έπειτα θα αναγνωριζόταν από την δυτική Εκκλησία ως ο οδηγός βάσει του οποίου θα έπρεπε να κινούνται και τα υπόλοιπα δυτικά μοναχικά τάγματα, όριζε ως βασικά στοιχεία της καθημερινής ζωής του μοναχού, τη χειρωνακτική εργασία, την προσευχή, τη νηστεία, την ανάγνωση και την περισυλλογή.
... βλέπε την περαιτέρω ανάπτυξη του κεφαλαίου στο σχόλιό μας.